Wat beweegt de zanger

In 2015 schreef ik mijn eerste column voor Zing Magazine. Graag wil ik mijn gloednieuwe blogpagina op deze website beginnen met dit schrijfsel waar ik na 7 jaar nog steeds achter sta en in geloof.

De zanger hoeft niet te dansen!… Anders had hij zich wel opgegeven bij een balletschool. Toch willen we zangers in koorformaties graag laten bewegen. Het ziet er leuk en fris uit want het oog wil ook wat. Maar wordt een dirigent echt blij van bewegende zangers? Ik zeg u: Alleen als het de muzikaliteit verbetert. Logisch en heel goed mogelijk. Helaas zie ik tijdens m’n workshops in binnen – en buitenland veel bewegingen voorbij komen die niet bij de doelgroep passen of wat niets uithaalt en blijft hangen in vorm. Kinderen beelden al jong uit wat ze zingen. Een goede oefening voor het memoriseren van tekst maar het komt het musiceren niet per sé ten goede. Het gaat namelijk om innerlijke klankvoorstelling. Dat zorgt ervoor dat alles samen komt. Maar hoe ondersteun je dat door het lichaam in te zetten? Tenslotte vindt zingen niet alleen plaats in het stemapparaat.

Helaas kunnen we in Nederland niet putten uit een berg van folklorebewegingen. Tenminste ik ga er even vanuit dat heen en weer springen op klompen eerder een belemmering is dan een hulpmiddel ter bevordering van muzikaliteit. Alhoewel theatergroep Dox bij de opening van Europa Cantat in Utrecht liet zien dat klompen op een ludieke wijze in beweging te krijgen zijn. Of kwam dat vooral door de kneedbaarheid van de frisse, jonge dansers.

Er zit weinig beweging in onze Calvinistische volksaard. Dat maakt het niet gemakkelijk, maar zeker niet onmogelijk om beweging organisch in te zetten en te zorgen dat het lichaam en daarmee klank stroomt. En dat kan alleen in innerlijke vrijheid.

Gelukkig mag ik zeggen dat ik een vrij mens ben. Het Calvinisme is aan me voorbij gegaan. Mijn vader is opgevoed door een Beierse en mijn moeder zette zich af tegen haar moeder uit de Betuwe. Mijn herkomst heeft ervoor gezorgd dat ik in een vrije beweging ben opgegroeid. Ik stroom me gek!

Laten we vrijelijk bewegingsmateriaal kiezen, maar wat bij ons, Noord-Europeanen, past en niet iets imiteren. Ik gaf eens een workshop aan een koor die vrolijk meteen in een side step (zijwaartse aansluitpas) sprongen. Twee coupletten, drie refreinen en 80 side steps later (want je kunt er twee per 4/4 maat doen) vroeg ik: “Waarom kiezen jullie bij dit specifieke stuk voor deze beweging”? Er klonk een volmondig: “Het swingt zo lekker”. Waarop ik zei: “Is dat zo”? Ze keken elkaar verbaasd aan, dachten even na en vervolgens zei één van de zangers: “Jeetje, eigenlijk nog nooit zo over nagedacht”. Voilà: stap 1 naar het nodige bewustzijn. We zijn op zoek gegaan naar beweging die het stuk een heldere structuur en een duidelijke energiewaarde gaf. Dat resulteerde in een betere pitch en een hele aangename performance.

Wat beweegt de zanger.. Oftewel welke beweging is nodig om muzikaliteit te bevorderen. Graag in die volgorde.